Meriansborstel (Foto: Pethan Amelisweerd, CC-BY-SA-2.5)
Een borstel is in het Duits eine Bürste – maar we gaan het niet over borstelen (bürsten) hebben.
Maria Sibylla Merian (1646-1717) heeft voor zover ik weet slechts een bescheiden bijdrage aan de Nederlandse taal geleverd: de meriansborstel, een vlinder (hier links in rupsvorm) die in het Duits Buchen-Streckfuß heet. Bovendien heeft ze haar naam gegeven aan een streek in het oosten van Suriname: het Meriangebied – toch bijzonder voor de dochter van een Zwitsers-Duitse uitgever.
De naam Merian doet waarschijnlijk Duitse belletjes rinkelen (reisgidsen). Ook sierde haar portret de briefjes van 500 DM, maar die zult u niet zo vaak in de hand hebben gehad.
M.S. Merian: Surinaamse pijlstaartvlinder (PD)
Welnu, Maria Sibylla was als kind al dol op rupsen (Raupen) die ze verzamelde om de metamorfose tot vlinder te kunnen bestuderen. Haar grote teken- en schildertalent kwam haar van pas bij het vastleggen van wat ze ontdekte. Insecten zouden haar haar leven lang blijven fascineren en ze zou ze ook blijven tekenen.
Omstandigheden leidden ertoe dat Maria Sibylla zich in Amsterdam vestigde en daar werd haar nieuwsgierigheid gewekt naar de insectenwereld van Suriname. In 1699 stapte ze op de boot naar Paramaribo om vervolgens in het regenwoud haar dorst naar kennis (Wissensdrang) te lessen (stillen). Daar kon ze ook haar tekenlust botvieren (frönen). Een en ander resulteerde in het boekwerk Metamorphosis insectorum surinamensium, dat in 1705 in Amsterdam verscheen. Klik eens op bovenstaande link en blader zelf door dit gedigitaliseerde boek, alleen al vanwege de prachtige afbeeldingen. En zo onbegrijpelijk is dat zeventiende-eeuwse Nederlands ook weer niet.
Tags: Flora & Fauna, Kultur, wie is wie?
Die
Am 16. Oktober 2016 um 10:53 Uhr
Metamorphosis insectorum Surinamensium: nu in facsimile uitgegeven, naar het exemplaar in de Koninklijke Bibliotheek. Zie ook: nrc.nl