Freie Universität Berlin

Violine und Bratsche (Foto: Wolfgang Sauber, CC-BY-SA-3.0-AT)

Een viool en een viooltje?

Waarom niet? Het getuigt alleen niet van veel muzikaal verstand om deze instrumenten zo te noemen. We zien hier links een viool (Geige, Violine) en een altviool (Bratsche).

Muzikale leken (Laien) kunnen in goed Nederlands hooguit spreken van een kleine en grote viool. Het diminutief bestaat als het ware (sozusagen) niet.

U begrijpt dat wie de eerste viool speelt, de baas speelt. Ook kan iemand in overdrachtelijke zin slechts de tweede viool spelen. In het Nederlands kennen we daarnaast nog de mooie uitdrukking: hij deelt de lakens uit (er hat das Sagen).

Viooltje (Foto: de:Benutzer:Saxo, PD-self)

Vraag de kleine Quinten eens of hij een viooltje wil tekenen. Geheid (ganz sicher) dat hij een bloempje tekent, ook al speelt zijn moeder virtuoos viool.

Met het viooltje (Veilchen, Stiefmütterchen) is het omgekeerde het geval: er is geen basiswoord viool (wel het officiële Latijnse viola).

Ik heb voor deze gelegenheid eens opgezocht (want van botanica heb ik weinig verstand) wat het verschil is tussen Veilchen en Stiefmütterchen. Nou, de laatste behoren tot de eerste. In het Nederlands zijn het allemaal viooltjes, ook de (driekleurige) Stiefmütterchen.

In het Duits was mijn blogpost (met vergelijkbare inhoud) waarschijnlijk verschenen onder de titel: Die Stiefmutter und das Stiefmütterchen.

Tags: Diminutiv, Flora & Fauna

Der Beitrag wurde am Sonntag, den 12. Oktober 2014 um 10:00 Uhr von Johanna Ridderbeekx veröffentlicht und wurde unter Idiom, Sprachvergleich, Wortschatz abgelegt. Sie können die Kommentare zu diesem Eintrag durch den RSS 2.0 Feed verfolgen. Kommentare und Pings sind derzeit nicht erlaubt.