Franz reizt graag en veel – schreef een studente in het college Nederlands voor beginners. Hartstikke fout natuurlijk, want de -z kan slechts gevolgd worden door klinkers of de medeklinker -w (zwaar). In alle andere gevallen, ook op het eind van een woord, verandert de -z in een -s. Genoemde Frans heeft (in het Nederlands) bijvoorbeeld alle hoofdsteden van Europa bezocht, hij heeft inderdaad veel gereisd. Franz is daarentegen een man die prikkelt (reizt) – en daar moeten we iets langer bij stilstaan.
Het Duitse reizen kan zowel positief als negatief worden geduid. Toen ik bovenstaande zin las, reageerde ik lichtjes geprikkeld (gereizt) want de spellingregels had ik al twee keer uitgelegd. Tevens prikkelde (anregen, reizen) die fout me tot deze blogpost. Maar aufs Äußerste erregt (geprikkeld in de dubbele betekenis van het woord) was ik niet.
Spuit (Bin im Garten, CC-BY-SA-3.0)
In wat volgt lopen de werkwoorden prikken (stechen) en prikkelen (prickeln) een beetje door elkaar; hetzelfde geldt voor de prik en de prikkel. Links ziet u een spuit (Spritze). Daarmee worden bijvoorbeeld kinderen tegen polio, de mazelen en de pokken ingeënt (geimpft): de peuter (Knirps) krijgt een prikje (of spuitje). Oud-collega Janneke Diepeveen heeft onlangs een DTP-prik gehad, schreef ze in haar blog Typisch Duits. Vanaf een bepaalde leeftijd ga je in de herfst de griepprik halen.
Jong en oud drinkt graag limonade of mineraalwater met prik (Kohlensäure). En in de uitverkoop krijg je soms de mooiste dingen voor een prikje (sehr billig). Wij Berlijnse bloggers doen elke vrijdag bureaugymnastiek: dat is vaste prik! (feste Gewohnheit).
Franz is op zijn manier natuurlijk een reizender, reisender Kerl – een alleraardigste jongen met wie je een prima gesprek kunt voeren (sich reizend unterhalten). Misschien valt mijn studente nog wel eens voor zijn charmes (Reize).
Neerlands hoogste berg (Richie Diesterheft, CC-BY-SA-2.0)
Reist u graag? Hebt u – sportief als u bent – altijd al een keer Neerlands hoogste berg (rechts) willen beklimmen? Dat trekt u aan? (das reizt Sie)
Nee? Hoezo: in Nederland regent het altijd?
Onze hoogste berg (887 meter) ligt op Saba!
Welnu, misschien prikkelt deze blogpost u tot een cursus Nederlands of tot een studie bij ons aan de FU.
Een vakantie op Saba – als dat geen prikkelend vooruitzicht is!
Die