Freie Universität Berlin

Wandel je door Brugge, dan zie je op een winkeldeur “uitzonderlijk gesloten”. Misschien staat er nog bij “wegens sterfgeval” of “wegens inventaris”. In elk geval is die winkel dan niet open op een moment dat hij normaal gezien wel open zou zijn. Een uitzonderlijke omstandigheid zorgt ervoor dat de winkel niet open is, wat een briefje op de deur rechtvaardigt.

Wandel je door Groningen, dan zie je op een etalageruit “uitzonderlijke maten”. Misschien staat er nog bij “vanaf schoenmaat 45”. In elk geval wil de eigenaar van die winkel duidelijk maken dat hij iets uitzonderlijks (etwas Außergewöhnliches) verkoopt, namelijk erg grote schoenen, iets wat veel andere winkels niet verkopen en dus grote letters op de etalageruit rechtvaardigt.

De twee uitzonderlijken lijken qua betekenis op elkaar: ze wijzen op een exceptionele omstandigheid. Het Brugse uitzonderlijk wordt als bijwoord gebruikt, hier bij bij wijze van uitzondering gesloten. Het Groningse uitzonderlijk is een adjectief, en krijgt dus ook een buigings-e. Het verschil in gebruik is geografische bepaald: in Groningen (en bij uibreiding Nederland) is uitzonderlijk een adjectief, in Brugge (en bij uitbreiding Vlaanderen) is het ook een bijwoord en betekent ausnahmsweise.

Taalvariatie op microniveau, in een exceptioneel woordje. Wonderlijk uitzonderlijk.

Der Beitrag wurde am Montag, den 6. November 2017 um 10:59 Uhr von Truus De Wilde veröffentlicht und wurde unter Sprachvariation, Sprachvergleich abgelegt. Sie können die Kommentare zu diesem Eintrag durch den RSS 2.0 Feed verfolgen. Kommentare und Pings sind derzeit nicht erlaubt.