Mijn collega Johanna Ridderbeekx is bij ons verantwoordelijk voor vele bijdragen in de rubriek Mooi meegenomen. Actuele krantenartikels worden er geëxcerpeerd en geannoteerd. Het loont de moeite om daarin rond te struinen, liefst een paar keer per week. U krijgt er interessante krantenartikels op een presenteerblaadje, met een Duitse vertaling van de moeilijke woorden. De uitdrukkingen en woordvormen die er vertaald worden, worden automatisch opgenomen in ons Woordenboek.
Nederland en Vlaanderen (Foto: BDijkstra, PD)
Zowel Nederlandse als Belgische kranten komen aan bod. Zo is er dus een hoop informatie verzameld over de lexicale verschillen tussen Nederlands in Nederland (NN) en in België (BN).
Uitgerekend deze collega die trouw aandacht besteedt aan alle vormen van variatie, mailt me met de vraag waarmee ze ook haar stukje begint: Wat is dit voor Nederlands? Zijn dat normale variëteiten of is het gewoon slecht Nederlands?
Ik krijg van haar wel vaker de vraag of dit iets Belgisch is, maar zo expliciet was de vraag nog nooit geweest. Hier moest dus wel iets grondig fout zijn, dacht ik, maar ik vond niets. Deze keer had de irritatie blijkbaar de overhand genomen. Ze kende de uitdrukkingen niet en raakte geïrriteerd. In haar blogpost heeft ze de uitdrukkingen die volgens haar algemeen Nederlands zijn, al opgenomen.
Een vraag blijft nog open: of deze uitdrukkingen, die blijkbaar geen AN zijn, dan wel BN zijn, als BN bekend zijn, of ondoorzichtig zijn.
1. op gang trappen
Je kan iemand op de tenen trappen, iemand eruit trappen en lol trappen maar volgens Van Dale niet op gang trappen. Gecodificeerd is deze uitdrukking dus niet, maar de beeldspraak is volgens mij toch vrij doorzichtig, denk aan een brommer die je -letterlijk- trapt om te vertrekken.
2. (niet) hoog oplopen met iets
Onder oplopen vind je bij Van Dale deze uitdrukking, mét het label Belgisch-Nederlands. Opmerkelijk is het alternatief dat Van Dale aanbiedt, namelijk (hoog) weglopen met. Precies deze uitdrukking is bij Taaladvies als NN gemarkeerd. Ook in Prisma staat het label BN bij de uitdrukking hoog oplopen; met iemand weglopen is volgens Prisma NN voor ingenomen zijn met iemand, zeer positief gestemd zijn over iemand.
3. iets niet aan zijn hart laten komen
Ook deze uitdrukking vinden we, net als de eerste, niet in Van Dale. Er staat wel: Het gaat mij aan het hart met als betekenis het doet mij pijn.
De stap naar het gaat mij niet aan het hart of dus ook het niet aan zijn hart laten komen lijkt mij klein. De verstaanbaarheid komt niet in gevaar en irritatie is niet mogelijk, zou ik denken. Maar dat is blijkbaar niet het geval, zo blijkt uit de reactie van mijn collega.
Wat is hier aan de hand? Hoe reageer ik, als Belgische, eigenlijk op uitdrukkingen die ik niet ken? En is dat te wijten aan een andere persoonlijkheid, of aan onze herkomst?
Wordt vervolgd…
Tags: Belgien
Die