Nederlandse kachel (Foto: Remi Mathis, CC BY-SA 3.0)
Afgelopen weekend belandde ik tijdens een lentewandeling in een Berlijns café waar een kachel stond te branden. Hoewel het niet meer vriest, wist ik die gezellige warmtebron (Du. Wärmequelle) toch wel te waarderen. Toen ik dit genot met mijn Duitstalige gezelschap wilde delen, raakte ik verstrikt in het woordveld ‚verwarming‘ (Du. Heizung) in onze verwante talen.
De kachel in het café was een gesloten ijzeren toestel met een venstertje waardoor je het vuur kon zien branden. Tussendoor legde het personeel er nog wat hout in. Ja, men had het bijzonder druk met de beloofde Kaminfeuer und Kerzenschein van de website, waardoor wij eindeloos op onze drankjes moesten wachten – maar dit terzijde. Mijn gezelschap bevestigde ondertussen dat deze (hout)kachel in het Duits Kamin heet.
Een speciaal type kachel dat met tegels (Du. Kacheln) bedekt is, heet in het Duits Kachelofen. Zulke tegelkachels of speksteenkachels kom je in oude Berlijnse woningen (zoals de mijne) nog vaak tegen (zgn. Ofenheizung), al zijn de meeste woningen tegenwoordig ook met centrale verwarming (Du. Zentralheizung) uitgerust.
Open haard (Foto: Francisco Belard, PD)
Een andere ouderwets gezellige warmtebron is de open haard (Du. (offener) Kamin). Het Nederlandse woord haard is uiteraard verwant met het Duitse Herd, maar dat laatste verwijst meestal naar een kooktoestel. In Nederland en België koken we daarentegen op een fornuis (Du. Herd). Dat toestel bestaat in principe uit kookplaten en een oven (Du. (Back)ofen). In het Nederlands dient een oven dus niet om óns te verwarmen, maar ons eten – al kunnen we onze vingers er lelijk aan verbranden.
Tot slot: in België zegt men in plaats van kachel ook wel stoof – waarin we dan weer het Engelse stove herkennen, waarmee een kachel én een fornuis worden aangeduid. Verwarrend? Behoorlijk. Maar het is pas lente, dus u hebt nog tijd.
Tags: Belgien
Die