Freie Universität Berlin

Het is vandaag 11 juli, de officiële feestdag van de Vlaamse Gemeenschap ter herdenking van de Guldensporenslag die in 1302 plaatsvond.

Jan Breydel + Pieter de Coninck (Dobbelaere, CC-BY-SA-2.0)

Goedendags (P. Hermans, GFDLCC-BY-SA-3.0,2.5,2.0,1.0)

713 jaar geleden trokken de burgers van Brugge en andere Vlaamse steden met een goedendag (rechts) ten strijde tegen het leger van Filips IV, bijgenaamd de Schone. De koning van Frankrijk wilde met het graafschap Vlaanderen korte metten (kurzen Prozess) maken. Dat was buiten de waard gerekend (die Rechnung ohne den Wirt machen). De trotse Franse ruiters bleven in de modder steken en onder leiding van Jan Breydel en Pieter de Coninck (links) behaalden de Vlaamse liebaards de overwinning. De gouden sporen van het Franse ruitervolk lagen voor het oprapen.

Dit is natuurlijk een heel simpele voorstelling van zaken. Belangrijk om te weten is in de eerste plaats dat het grondgebied van het historische Vlaanderen niet overeenkomt met dat van het huidige Vlaanderen, zie deze historische kaarten. En het graafschap genoot relatief veel autonomie. Steden als Ieper, Brugge en Gent kenden een grote rijkdom die ze door de lakenindustrie en -handel hadden verworven, wat hun zelfverzekerde protest tegen de Franse koning, mede verklaart.

Wapen v.d. graaf van Vlaanderen (Kathisma, CC-BY-3.0)

We gaan met zevenmijlslaarzen (Siebenmeilenstiefeln) door de geschiedenis en zijn pardaf (plötzlich) in de 19e eeuw. Hendrik Concience – hij schreef aanvankelijk in het Frans – deed met zijn historische roman De leeuw van Vlaanderen, een liefdesverhaal tegen de achtergrond van de Guldensporenslag, veel Vlaams stof opwaaien. Na de onafhankelijkheid (1830) was België eentalig Frans geworden en als reactie daarop onstond in de noordelijke provincies, waar overwegend dialect (naast Vlaams ook Brabants en Limburgs) gesproken werd, de Vlaamse Beweging. Deze emancipatiebeweging zette zich in voor het Nederlands als lingua franca in dit gebied. En dan zo’n roman! Vandaar dat Concience de geschiedenis is ingegaan als de man „die zijn volk leerde lezen“.

De leeuw van Vlaanderen werd trouwens naar een draaiboek van Hugo Claus (1929-2008) verfilmd.

In de strijd voor het Nederlands (en tegen het Frans) bezon men zich op het eigen grote, rijke verleden – dat van het graafschap Vlaanderen. Zo kwam het dat in de loop van de tijd het begrip Vlaanderen uitdijde tot de benaming voor dat deel van België waar Nederlands (in elk geval geen Frans) werd gesproken. Het adjectief Vlaams had niet langer alleen betrekking op het westen van België, de provincies West- en Oost-Vlaanderen, het strekte zich uit tot aan de Duitse grens en omvatte ook (het grootste deel van) de provincies Brabant en Limburg. Het Vlaams is dus eigenlijk een West-Belgische dialectengroep, maar de Vlamingen gebruiken het woord meestal als synoniem voor het Nederlands in België. Vlaanderen is tegenwoordig de officiële naam voor Nederlandstalig België. De Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest vormen samen de Vlaamse (deelstaat)regering.

Nog een paar woorden over Brussel, een Brabantse stad maar verfranst (französisiert).
Hergé, de Franstalige vader van Kuifje (Tim van Tim und Struppie) kende en gebruikte het Brussels dialect: het Syldavisch in De scepter van Ottokar (König Ottokars Zepter) is een fonetische weergave van het Brusselse „Vlaams“. De wapenspreuk van Ottokar: Eih bennek, eih blavek.
Amaïh!

Een Brusselse zanger – de Walen (Wallonen) verkozen hem tot de grootste Belg aller tijden, bij de Vlamingen stond hij op plaats 7 – antwoordde op de vraag van een Franse journalist of hij het niet erg vond uit zo’n klein, onbekend landje te komen [sic]: Mais non, moi, je suis flamand, je suis belge!
Mooi toch?

JB heeft dit lied ook in het Nederlands gezongen. Hier de tekst. Wilt u hem ook tweetalig horen zingen, dan luister eens naar Marieke.

Tags: Belgien, Geschichte

Der Beitrag wurde am Samstag, den 11. Juli 2015 um 08:30 Uhr von Johanna Ridderbeekx veröffentlicht und wurde unter Allgemein, Sprachvergleich abgelegt. Sie können die Kommentare zu diesem Eintrag durch den RSS 2.0 Feed verfolgen. Kommentare und Pings sind derzeit nicht erlaubt.