Der See, der mal ein Meer war.
Op de afbeelding ziet u de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en als u de kaart aanklikt ziet u ook dat linksboven staat: Belgii foederati – toentertijd een (in het Latijn) gebruikelijke benaming voor de Republiek (Caesar).
Jan Janssonius (1588–1664), PD
De grote inham in het noorden is de Zuiderzee (verg. Noord-Brabant in het zuiden van NL). De Noordzee ligt namelijk nog noordelijker en daartussen ligt de Waddenzee. Deze Zuiderzee verklaart de enorme betekenis van Amsterdam voor de internationale handel: de stad had een directe toegang tot de internationale wateren. Veel schepen vertrokken ook vanuit Den Helder (een stad op het topje van de provincie Noord-Holland), een haven die ook vanuit Amsterdam direct te bereiken was. Vergeet niet dat door de afsluiting van de Schelde Antwerpen als concurrent was uitgeschakeld.
In de loop der tijd nam Rotterdam (uitstekende verbinding met de Noordzee) het vaandel over en werd wereldhaven. En die Zuiderzee lag er zo’n beetje voor noppes (für die Katz) bij. Een dichtbevolkt land is altijd op zoek naar mehr Raum. En sinds oertijden maken de Nederlanders zichzelf wijs: God schiep de wereld en Hollanders Holland.
Werk aan de winkel dus: de Zuiderzee afsluiten en droogleggen!
Met dat laatste hadden ze al eeuwen ervaring. In de 14e eeuw onstond de eerste polder. Plannen om het Haarlemmermeer droog te leggen werden al in de 17e eeuw door Leeghwater (mooie naam) ontwikkeld en in 1837 was het zover: het Haarlemmermeer werd de Haarlemmermeer (-polder).
In 1932 werd de Afsluitdijk – tussen de provincies Noord-Holland en Friesland – voltooid en de Zuiderzee werd het IJsselmeer. De rivier de IJssel mondt namelijk uit in die voormalige Zuiderzee, nu dus in het IJsselmeer.
Sylvain Poons mag hier met zijn Zuiderzeeballade niet ontbreken:
Daar is het water, daar is de haven, waar je altijd horen kon „we gaan aan boord“.
De voerman laat er nou paarden draven en aan de horizon ligt Emmeloord.
Eens ging de zee hier te keer maar die tijd komt niet weer: Zuiderzee heet nou IJsselmeer.
Een tractor gaat er nou greppels graven, ’k zie tot de horizon geen schepen meer…
Een ezelsbruggetje voor Duitsers: denk altijd aan die Nordsee of die Ostsee – dat is de Noordzee, de Oostzee. Een meer is een binnenwater en in het Nederlands onzijdig van geslacht: het IJsselmeer!
Vraag me liever niet hoe je de Berlijnse Wannsee in het NL moet noemen. Het is een meer – en ik ben bang dat er Nederlanders zijn (denk aan de Brandenburger Tor) die daar het Wannmeer of het Wannsee van maken. Grrr….
Ik (Wahlberlinerin) pak de fiets en ga naar de Van Gogh-tentoonstelling in de Liebermannvilla aan de Wannsee.
Tags: Wasser
Die