Tot de schrijvers die Congo op de kaart hebben gezet behoren Joseph Conrad (The Heart of Darkness), Mark Twain (King Leopold’s Soliloquy – A Defense of His Congo Rule) en niet in de laatste plaats David Van Reybrouck (Congo. Een geschiedenis), om er slechts een paar te noemen. Dat Nederland als zeevarende natie vanaf de 17e eeuw in alle hoeken van de wereld handelsposten oprichtte en daar de Oost en de West als kolonies aan overhield, is genoegzaam bekend. Maar België??
(Rei-artur, CC-BY-SA-3.0-migrated)
Onze zuiderburen die als zelfstandige natie pas na 1830 een plaatsje op de wereldkaart veroverden, die gewoon thuis handel dreven (Antwerpen)…
België kwam aan een kolonie „wie die Jungfrau zum Kind“: Congo werd België als het ware (gleichsam) gewoon in de schoot geworpen.
Nsala starend naar de hand en voet van zijn dochter Boali (Alice Harris/John Hobbis Harris, PD old)
Leopold II had zich op de Conferentie van Berlijn in 1885 (ook Congo-conferentie genoemd) van Congo weten te verzekeren. Het gebied, Congo Vrijstaat, was zijn persoonlijk eigendom. Het wanbeheer, de tenhemelschreiende uitbuiting (rubber – Kautschuk) en wreedheden tegenover de inheemse bevolking (afgehakte handen) leidden ertoe dat de internationale statengemeenschap in 1908 België min of meer dwong het beheer over deze kolonie over te nemen. Hier meer over de foto hierboven.
Op 30. Juni 1960 werd Congo onafhankelijk. Koning Boudewijn was voor deze feestelijke gebeurtenis extra overgekomen. Een triomftocht door Kinshasa (voorheen: Leopoldstad) werd ontluisterd doordat een Congolees hem de koninklijke sabel wegnam – wat door de bekende fotograaf Robert Lebeck ook nog op de vaste plaat werd vastgelegd.
Voorts hield de koning der Belgen een wel zeer onverstandige (unvernünftige) toespraak over de grote verdiensten van zijn voorouder (Leopold II). President Kasa Vubu hield zich aan het protocol en bleef nietszeggend beleefd. Zo niet de premier. Van hem was geen toespraak gepland maar Patrice Lumumba liep naar de microfoon en nam geen blad voor de mond. Boudewijn was not amused: hier te zien in een filmfragment van Lumumba: La mort du prophète van de Haïtiaan Raoul Peck.
Wapen Ruanda-Urundi (Thommy, PD-self)
Het was nog lang niet gedaan met de wreedheden in Congo…
Patrice Lumumba, de democratisch gekozen premier, had nog maar 101 dagen te leven.
*****
Vanaf 1924 werd Ruanda-Urundi door België bestuurd (mandaat van de Volkenbond). In dat aan Congo grenzende gebied (deel van het vroegere Deutsch-Ostafrika) waren de Belgen tijdens de Eerste Wereldoorlog binnengevallen. Op 1 juli 1962 werd dit gebied onafhankelijk en zo ontstonden de twee staten Rwanda en Burundi.
*****
Wellicht vraagt de een of andere lezer zich nu af hoe het stond met het Nederlands in deze Belgische kolonie(s). Forget it!
Natuurlijk waren er ook Belgen met een goede kennis van de Nederlandse taal in Congo. Maar het officiële beleid was francofoon – evenals dat in het Europese gebiedsdeel voor en rond 1960 nog het geval was. Wel heb ik gelezen over het gebruik van het Nederlands in Congo als geheimtaal voor „gevoelige“ boodschappen: dat konden de inheemsen immers niet verstaan…
Krek (genau) mijn ouders die soms Frans spraken als ik iets niet mocht horen!
Tags: Afrika, Belgien, Geschichte
Die