Nadat Matthias Hüning onze lezers zoveel geluk heeft toegewenst, hier nog een paar woorden over het aan het Duits ontleende PECH!
P.H. Schröder op de etymologiebank:
Het uiterlijk van het woord pech doet al vermoeden dat het van Duitse oorsprong is. In de achttiende eeuw was het een Duits studentenwoord voor: tegenslag [Rückschlag, Missgeschick – JR]. Uit de studententaal drong het de algemene spreektaal binnen en in de negentiende eeuw werd het in het Nederlands overgenomen. Het woord is hetzelfde als ons pek of pik. ‘Im Pech stecken’ is dus eigenlijk: aan iets blijven kleven, zoals aan pek. Thans zegt men in het Duits: Pech haben en in het Nederlands: pech hebben. Ook uit het Duits overgenomen is de samenstelling pechvogel, in letterlijke zin: vogel die aan de vogellijm blijft kleven en gevangen wordt.
Pech onderweg (Nationaal Archief, CC-Zero)
Pech onderweg is Panne unterwegs – alleen al vanwege het rijm een veelgebruikte verontschuldiging voor telaatkomers.
En met pech onderweg blijven steken betekent: mit einer Panne liegen bleiben. Voor pech langs de snel-weg (!) heeft de wegenwacht een een paar tips!
Onze zuiderburen kennen de uitdrukking: in panne vallen (mit Motorschaden) liegen bleiben. Zouden ze dat aan het Frans hebben ontleend?
De Duden geeft het antwoord: französisch panne, ursprünglich = das Steckenbleiben des Schauspielers, Herkunft ungeklärt.
Tevens wordt erop gewezen: Dieses Wort gehört zum Wortschatz des Goethe-Zertifikats B1. ZO!
Wat leert ons de tweetalige Van Dale over de Duitse Panne?
im Examen Panne haben – pech/tegenslag bij het examen hebben
der Motor hat eine Panne – de motor heeft een defect
eine technische Panne – een technische storing
Maar ook ik wens u van harte een gelukkig 2019. Ne tombez pas en panne!
Tags: Gastbeitrag
Die