Joost mag weten waarom die vrolijke Frans de pijp aan Maarten geeft.
In deze zin zitten drie uitdrukkingen die niet zo makkelijk te vertalen zijn (tenzij u de Van Dale bij de hand hebt).
Zilveren lepel (Tropenmuseum, CC BY-SA 3.0)
Er is geen eenduidige verklaring voor de uitdrukking Joost mag het weten (weiß der Kukuck / Geier). Joost, een heel gebruikelijke voornaam in Nederland, is de duivel. Het woord zou afgeleid zijn van het Javaanse dejos dat wederom afstamt van het Portugese deus – god dus. Aangezien op Java hiermee een Chinese, dus heidense, godheid werd aangeduid, was voor de Hollander de stap naar de betekenis duivel snel gezet.
Pijp (Tropenmuseum, CC-BY-SA-3.0)
Joost mag weten waarom Frans de pijp aan Maarten geeft. De pijp is in dit geval een Duitse Löffel. Frans geeft de pijp aan Maarten: er gibt den Löffel ab, er stirbt. Een variant is de pijp uitgaan (hopsgehen vertaalt Van Dale).
Van iets latere datum is de betekenis: opgeven (aufgeben): de Belgische wielrenner Jurgen Van den Broeck kwam in Italië ten val: „Hij gaf de pijp aan Maarten en keerde de volgende dag terug naar België, …“.
De vrolijke Frans uit de voorbeeldzin is misschien een wielrenner die blij is dat hij naar huis kan – Joost mag het weten! Oorspronkelijk is het Bruder Lustig uit het gelijknamige Grimmsprookje: vergelijk de Nederlandse en de Duitse wikipediapagina.
Die