Wie zo nu en dan een oog (Blick) op mijn bijdrages werpt, weet dat ik een grote voorliefde voor idiomatische uitdrukkingen heb. Het Nederlands staat er bol (strotzt) van. Verbaasd was ik dus toen ik er bij het lemma station in De Dikke slechts 1 vond: dat is een gepasseerd station (dieser Zug ist abgefahren). Dit zou dus een heel kort stukje geworden zijn, ware het niet dat me meteen twee Duitse uitdrukkingen te binnen schoten die geen direct pendant in het Nederlands hebben en die daarom toch weer wat nieuwe woorden en uitdrukkingen in het Nederlands opleveren.
Bahnhof betekent (behalve station dan): tamtam, poeha, poespas. Dat laatste woord is toch alleen al de moeite waard, ook al is het een klanknabootsende vorming die oorspronkelijk ‘dooreengekookte spijs’ betekende en vervolgens figuurlijk werd gebruikt; het woord is vergelijkbaar met Engels mish-mash (Van Dale). Met poezen (Katzen) heeft het dus niets te maken.
Kleiner Bahnhof für Wilhelm II. in Eysden am 10. November 1918 (CC-BY-SA-3.0-DE)
Wie zich formeler wenst uit te drukken spreekt van ceremonieel of vertoon. Een Duits staatshoofd of een Nederlandse vorst(in) die in een bevriend buitenland einen großen Bahnhof bekommt, wordt met groots ceremonieel ingehaald of ontvangen. De rode loper wordt uitgerold en zo. Kritische stemmen hebben het dan over tamtam, poeha of poespas.
Ich verstehe nur Bahnhof!
Onze onvolprezen (überaus lobenswerte) secretaresse is van huis uit (leenvertaling: von Haus aus) germaniste. Zij kende het verhaal achter deze uitdrukking. Duitse soldaten, terugkerend van het front (zie foto), waren niet uit op een gezellige babbel: ze wilden naar huis, naar de Bahnhof en dan naar moeder de vrouw. Werden ze aangesproken, was de reactie (begrijpelijkerwijs): Ich verstehe nur Bahnhof!
Tegenwoordig betekent deze uitdrukking: ik begrijp er geen barst/snars/bal (keine Bohne) van. Ook mogelijk: ik kan er geen touw aan vastknopen (aus etwas nicht klug werden) of ik hou me van den domme (tun als hätte man keine Ahnung)… zo iemand doet alsof z’n neus bloedt.
Zeg niet dat u vandaag niets geleerd hebt!
Die