Spinnen in 1876 (Schilderij van Thomas Eakins, PD-Art)
Katten en spinnen hebben meer met elkaar te maken dan u denkt. Deze diersoorten hebben allebei poten, zoals we al in een eerdere bijdrage hebben gezien. Ik wil het deze keer niet over anatomie hebben, maar wel over het werkwoord spinnen. Dat is in het Nederlands namelijk op spinnen én op katten van toepassing.
„De spin is genoemd naar zijn vermogen om draden te spinnen“, lezen we in de etymologiebank. Het werkwoord spinnen betekent oorspronkelijk ‚een draad vormen, weven‘ (Du. spinnen). Inderdaad kan de spin een indrukwekkend spinnenweb vormen, zoals op deze foto. De mens heeft hulpmiddelen nodig om draad te spinnen, bijvoorbeeld een spinnewiel (Du. Spinnrad) zoals op de afbeelding rechts. Merk op dat spinnenweb mét tussen-n wordt gespeld en spinnewiel zonder; dat heeft te maken met de woordsoort van het linkerdeel (hier kunt u lezen hoe dat zit).
Katten (Foto: Alvesgaspar (compilation), CC BY-SA 3.0)
Zo’n ouderwets spinnewiel maakte een snorrend (Du. schnurrend) geluid. De mensen in de 19de eeuw merkten op dat de poes (Du. Mieze, Katze) en de kater een vergelijkbaar geluid kunnen voortbrengen (luister bij Wikipedia). En ziedaar, het werkwoord spinnen kreeg een nieuwe betekenis door klanknabootsing: ‚geluid maken als dat van een spinnewiel, snorren zoals een spinnewiel‘ (zie etymologiebank). Daarom zeggen we in het Nederlands dat katten spinnen als ze een snorrend geluid voortbrengen (Du. schnurren, maar regionaal ook spinnen, zie Duden).
Wordt het snorren (Du. schnurren) voortgebracht door de snorharen (Du. Schnurrhaare) van de kat? Du spinnst ja wohl! Lees zelf na hoe en waarom poezen spinnen: zie Kattenweetjes en Wikipedia. Over de snor (Du. Schnurrbart) bij mannen (en bij vrouwen met pech) berichten we een andere keer.
Tags: Flora & Fauna
Die