Liefste meter, hoe meer je geeft, hoe beter!
Feestperiodes staan bol van tradities. Is nieuwjaarsbrieven schrijven een Vlaamse traditie? In Nederland kennen ze het niet (meer?), vertelt een Nederlandse collega, en in Berlijn heeft het brieven schrijven niet zo een enorme omvang aangenomen als in België, leert de ervaring.
Wat is er dan zo speciaal in België?
Op nieuwjaarsdag, als de hele familie bij elkaar zit, komen de kinderen met hun wensen. Die hebben ze in hun mooiste handschrift (D. Schrift) en op het mooiste papier (vaak zelfs een speciale nieuwjaarsbrief) in rijm opgeschreven. De brief begint met een aanspreking (D. Anrede), „Liefste ouders“, of „Beste meter“.
Het voorlezen voor de hele familie gaat gepaard met zenuwachtigheid, waarop in sommige brieven ook wordt gezinspeeld (D. wird darauf angespielt):
Lieve ouders (Nationaal Archief, PD)
Sapperdeboere
alsjeblieft, zit me toch niet te beloeren,
of ik lees nog iets verkeerd,
want ik heb het niet van buiten geleerd.
Zo krijg ik rode kaken
en kan niet verder geraken.(Verflixt,
starr mich bitte nicht so an,
sonst verlese ich mich noch –
weil ich’s doch nicht auswendig kann.
Dann kriege ich rote Wangen,
und kann nicht weiter gelangen.)
Hier wordt expliciet gebroken met de conventie van de „plechtige“ nieuwjaarsbrief door de (lichte) vloek aan het begin. De toon van de brieven is oorspronkelijk erg formeel. In de jaren vijftig klonk het bijvoorbeeld nog zo:
Lieve meter,
mijn hart juicht van blijdschap omdat ik heden mag zeggen
hoe vurig ik u bemin…
Op het einde komt steeds dezelfde formule: „Uw (doop)kind. 1 januari (jaartal).“ Tegenwoordig staat er ook vaak „uw kapoen“ (Belgisch-Nederlands voor deugniet, schalk; D. der Bengel, der Schalk).
En zo was er jaar na jaar een brief, voor de ouders, soms ook voor de grootouders en de peter en meter. De beloning voor het lezen was het nieuwjaarscadeau, vaak geld in een envelopje. Ook toen er na de lagere school niet meer voorgelezen moest worden, omdat kinderen op middelbare scholen geen nieuwjaarsbrieven meer maken, was er nog steeds een envelopje. Geheel zonder plankenkoorts (D. Lampenfieber).
P.S. Vandaag schrijven niet enkel kinderen een nieuwjaarsbrief. Hier vind je die van tv-zender Een. Hier de brief van BV Murielle Scherre, helemaal in de gij/u-vorm!
Tags: Belgien
Die