Nederlands

Beobachtungen zur niederländischen Sprache

Broodje aap

Wat fake news is, weet tegenwoordig ook de grootste nitwit (Dummkopf).
Maar een broodje aap? Ja, dat is ook fake!

Sympathieke Surinaamse brulaap (Foto: JR)

 

Deze uitdrukking hebben we te danken aan de schrijfster Ethel Portnoy (1927–2004): zij schreef in 1978 het boek Broodje aap. De folklore van de post-industriële samenleving.

Het titelverhaal heeft in het kort de volgende strekking. Een vrachtwagen van een fastfoodleverancier wordt van achteren aangereden. Hierdoor valt de achterklep open. De vrachtwagen zit zo vol dat een van de basisproducten voor de hamburgers naar buiten valt: het lijk van een aap! Bron

De dikke Van Dale spreekt van een meest­al gru­we­lijk, he­den­daags volks­ver­haal dat als ‘waargebeurd’ wordt ver­teld en vaak ook wordt ge­loofd, dat in­speelt op uni­ver­se­le ang­sten en dat over de he­le we­reld als een soort my­the op­duikt brood­je­aap­ver­haal, stads­le­gen­de

Amada44, PD-self

Een voorbeeld?
Zimbabwaanse pastoor doet Jezus na en wordt opgegeten door krokodillen

Nooit werd een aap in Nederland of België buiten de dierentuin (Zoo) gezien – behalve deze halfaap dan. Toch komen we dit dier ook in andere uitdrukkingen tegen.

In de aap gelogeerd zijn betekent: in de penarie zitten (in der Patsche sitzen)
Voor aap staan: der Dumme sein, das Nachsehen haben
Iemand voor aap zetten: jemanden bloßstellen
En toen kwam de aap uit de mouw: die Katze aus dem Sack

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zouden Duitse spionnen ontmaskerd (entlarvt) zijn door ze Scheveningse scheepsbeschuit te laten uitspreken; dat lijkt me een mooi broodjeaapverhaal… – maar, ach, waarom niet?

Het mooiste broodjeaapverhaal in mijn carrière als docent Nederlands vernam ik uit de mond van een student: die harde -g (resp. -ch) die vanuit het diepste van een Hollandse keel gerocheld komt – die zouden de Nederlanders te danken hebben aan de Spaanse bezetter (1568-1648)… had iemand hem ooit verteld.

Waarom kennen onze Belgische zuiderburen (de voormalige Spaanse Nederlanden nota bene) slechts die sympathieke zachchte -g? (ich-Laut)

Apekool! (Quatsch, Blödsinn) – Toch?
Meer weten over de harde en zachte -g? Luister naar Marc van Oostendorp!

Nog iets: voor een broodje krokodil kun je in België terecht – en dat is geen broodje aap!


Fake news is in het Nederlands enkelvoud: het nieuws, het NEPNIEUWS.
Auf Deutsch sind fake news: Nachrichten.

Tags: ,

Der Beitrag wurde am Mittwoch, den 13. Dezember 2017 um 10:16 Uhr von Johanna Ridderbeekx veröffentlicht und wurde unter Etymologie, Idiom, Sprachvergleich, Wortschatz abgelegt. Sie können die Kommentare zu diesem Eintrag durch den RSS 2.0 Feed verfolgen. Kommentare und Pings sind derzeit nicht erlaubt.

Kommentarfunktion ist deaktiviert