Mooie kop vandaag in De Standaard: Niet alle Vlamingen genieten van snelle spoedhulp Genieten met direct object (lijdend voorwerp) – dus zonder voorzetsel – betekent o.a. het gebruik of het voordeel hebben van iets: een goede opleiding genieten, voorrechten genieten. Dat wordt hier ook bedoeld, zo blijkt meteen uit de eerste zin: Een kwart miljoen […]
Autoren Archiv
De bal, de bol en de kogel (III)
De bollen (meervoud). Als eerste schieten ons uiteraard (selbstredend) de Maagdenburgse halve bollen te binnen, de wereldberoemde Halbkugeln, dan de bollen (Kugeln) van het Brusselse Atomium en ten slotte de bollen bij uitstek (schlechthin): de bollen die in het Duits uien (Zwiebeln) worden genoemd! Even pauzeren? Louis Davids (1883-1939) zingt: Naar de bollen, naar die […]
De schelpenrits
Over het in een vorige blog behandelde werkwoord ritsen lezen we in De Vries’ Nederlands Etymologisch Woordenboek: ‘een rits maken; rijten, scheuren’ < nhd. ritzen, ofschoon het niet uitgesloten is, dat het evenzo naast rijten gevormd is als splitsen naast splijten. Maar er is nog een andere rits, een woord dat ontleend is aan het […]
De bal, de bol en de kogel (II)
Wat doen Berlijners op een zomerse namiddag? Ze gaan naar de ijssalon en bestellen drei Eiskugeln! Een Nederlandstalige ijsboer zou raar op zijn neus kijken als iemand drie ijskogels zou willen. Een Nederlander of Belg bestelt drie bolletjes (De Surinamer is dol op schaafijs, maar daarover een andere keer). Het Duitse woord Kugel verwijst naar […]
De bal, de bol en de kogel (I)
Laat ik met de laatste beginnen: de kogel (mannelijk) is in het Duits een (vrouwelijke) Kugel. Wie wel eens een western ziet of gewoon het dagelijkse nieuws bijhoudt, weet wat een kogel zoal kan aanrichten. Men kan de kogel krijgen (standrechtlich erschossen werden) en een biefstuk van de kogel (in het Duits ook Nuss genoemd) […]
De porknokkers
Eerlijk is eerlijk. Ik weet ook nog niet zo lang wat een porknokker is. Het is Surinaams-Nederlands en betekent een zelfstandige goudzoeker of gouddelver (Goldgräber). Op dwtonline van 10 februari lezen we: Porknokkers verlaten Rosebel zonder harde hand. Rosebel is een goudmijn van de multinational IAMGOLD en de staat Suriname. Zelfstandige gouddelvers zijn in dat […]
Met Kornee aan de Noordzee
De bijdrage van 25 januari over onder andere de uitspraak van ásbest dan wel asbést deed me denken aan collega K. Werkend in een tweetalige omgeving ver van het moederland wil de twijfel wel eens toeslaan. Lachend kwam K. mijn kamer binnen: “Is het nou eigenlijk de Nóórdzee of de Noordzéé?“ Een blik in Van […]
Steven op een witte fiets
Steven is, behalve een leuke jongensnaam, het voorste of achterste uiteinde van een schip. Ook de Duitse taal kent een Vorder– en een Achter- of Hintersteven maar het heeft helaas niet geleid tot de vorming van een werkwoord. Nederlandstaligen kunnen daarentegen ook aan wal op iets of iemand afstevenen. Dat betekent dan Kurs nehmen / […]
Tomtom gaat zeilen
De Volkskrant meldde onlangs dat een ex-student van de TU Eindhoven „samen met TomTom een algoritme [heeft] ontwikkeld dat het rode licht (die rote Ampel) helpt te omzeilen“. Tomtom is geen studiegenoot van de betreffende ex-student maar een autonavigatiesysteem (in Belgiё „gps“ genoemd). Omzeilen (met de klemtoon op de tweede lettergreep!) is een mooi werkwoord […]
Papiaments
Papiaments leren met een app – dat kan nu dankzij Walburg Pers. Voor wie dat nog niet wist: het Papiaments (‚das Papiamentu‘) is een creooltaal die in het Caraїbisch gebied (‚in der Karibik‘) op Aruba, Curaçao en Bonaire wordt gesproken. Dat laatste eiland is overigens een van de drie Nederlandse gemeentes met de meeste zonnendagen per […]
Die