Insekten sind fiese Viecher. Nicht nur weil sie stechen oder Krankheiten übertragen, sondern weil sie einen völlig in die Irre führen können. Angeregt durch die Erwähnung des Marienkäfers am Rande eines Blogbeitrags geriet ich auf einen Wikipedia-Spaziergang durch die vielsprachige Insektenwelt. Dort begegnete mir bald die luxemburgische Heemelmaus (dt. wörtl. Streichelmaus), die ich nicht sofort […]
Archiv der Kategorie 'Wortbildung'
Ondersteboven
Wat een woord: een superlatief (overtreffende trap) gecombineerd met een adverbium (bijwoord) en wat je er niet allemaal mee kunt uitdrukken! Ondersteboven (tief bestürzt, erschüttert) kun je zijn van de droevigste gebeurtenissen in je leven. Ook kan muziek, een film, een cadeau, een kunstwerk je zo diep ontroeren of raken dat je er ondersteboven van […]
Oud geld
Nee, ik ga geen oude koeien uit de sloot halen (alte Geschichten wieder aufwärmen), Lockheed en zo. Maar het gaat me wel om het geld van voor 2002. In Nederland hadden we toen de gulden (fl 1,00 – fl staat voor florijn). Het is niet onwaarschijnlijk dat u in literatuur van voor 2002 ook de […]
Über ‚Würfel Zucker‘ und ‚rode wijn vlekken‘
Wenn auch ein Satz wie „Ich hätte gerne drei Würfel Zucker“ völlig okay ist, so gilt als Name für diese Würfel doch die Zusammensetzung Würfelzucker. Es sind diese Zusammensetzungen, über deren Getrenntschreibung sich nicht nur die Gemüter der Sprachkritiker erhitzen, sondern auch ’normale‘ Sprecher (beispielsweise auf Twitter). Bereits vor über zehn Jahren hat sich Der […]
De pees
Geen pees (Sehne) zo bekend als die van de snelvoetige Achilles, de dapperste, vlugste en schoonste der Griekse helden. De pees waarom het hier gaat, bevindt zich in de hiel (Ferse), de achilleshiel om precies te zijn. En waarom een giftige Trojaanse pijl in deze hiel onze snelvoetige held fataal werd, kunt u bij Homerus […]
Man, vrouw, maatschappij
Altijd weer rijst bij mijn studenten de vraag naar de vrouwelijke vormen van zelfstandige naamwoorden (substantieven). Begrijpelijk als je in een land woont waar een politicus als hij de Bürger toespreekt en de Bürgerinnen vergeet, stemmen verliest. Begrijpelijk ook als je moedertaal Duits is en die taal door naamvallen een vrouwelijke uitgang quasi dicteert – […]
Websitebreed
„Welke websitebrede opmerkingen worden geformuleerd?“ las ik in een rapport van mijn Belgische collega. Huh? Van het samengestelde adjectief websitebreed had ik nog nooit gehoord. Uit de context leidde ik af dat mijn collega bedoelde: ‚opmerkingen die betrekking hebben op de hele website‘. Via Google vond ik nog een paar citaten, ook op Nederlandse websites. […]
Wat een klier!
We hebben al een tijd geen aandacht meer besteed aan implicite transpositie (klik op de tag hieronder en u krijgt de desbetreffende bijdrages voorgeschoteld). Vandaag hebben we het over de substantieven etter (Eiter; das Ekelpaket), de klier (Drüse; das Ekel) en de pest. U bent dus gewaarschuwd: dit wordt geen smakelijk verhaal. Laten we met […]
Ruzie met je schoonbroer
Een 73-jarige man woont naast zijn zus en haar partner. Er onstaat een hevige burenruzie (Du. Streit zwischen Nachbarn) omdat er pompoenen (Du. Kürbisse) van de ene tuin in de andere groeien. Geloof het of niet, maar zo’n ruzie ontaardde in een Belgisch stadje in de zogenaamde ‚pompoenmoord‘. DeRedactie meldde onlangs: „De man had 3 […]
De regelneef
Adjektive mit -ziek: ein schönes Wortbildungsmuster, für das wir im Deutschen kein direktes Äquivalent haben, schreef collega Matthias Hüning. Nou, hetzelfde geldt voor woordvorming met –neef (Neffe, Cousin, Vetter). De regelneef werd in 1977 bedacht door Van Kooten en De Bie. Het is iemand (en wie heeft zo’n type niet in zijn kennissenkring?) die niet […]
Die