Es ist inzwischen ein paar Jahre her, seit das Deutsche den Namen einer Protestbewegung exportiert hat: Pegida. Seit Ende des letzten Jahres macht ein neuer Begriff die Runde: die gilets jaunes aus Frankreich. Mit Pegida haben sie die Kopflosigkeit gemein, politisch sind sie dagegen (noch?) deutlich weniger fassbar: Von konkreten Forderungen zur sozioökonomischen Lage bis […]
Posts Tagged ‘Diminutiv’
Een afspraak of een afspraakje?
Als Duitstaligen naar de tandarts moeten, maken ze een afspraak (Termin). Hebben ze een afspraakje (Verabredung) met een tandarts, dan gaan ze hoogstwaarschijnlijk niet met opengesperde mond in een stoel liggen. Nederlandstaligen kunnen alleen afspraken maken of afspraakjes. De eerste zijn meestal zakelijk, de laatste zijn privé. Ik ken niemand die, als zijn/haar kernspintomografie (MRT) […]
Gehakte dadels en informatica
Tussen talen – Scènes uit het courante leven Een Duitse studente in Groningen heeft een hongertje. Een gezond tussendoortje als vieruurtje – moet kunnen! Ze loopt een winkeltje binnen, grijpt naar iets lekkers, en leest het tekstje. Een klikje op de foto, dan lees je met ons mee. Heb je zin in *gehackte Daten? Hongertje, tussendoortje, […]
Ketelbinkie
Door onze zomergast: Ed Ridderbeekx Ik wandelde onlangs met een Duitse gast (die voortreffelijk Nederlands spreekt: afgestudeerd aan de FU) op Katendrecht, in de volksmond ook bekend als ‘de Kaap’, een Rotterdamse landtong met een bewogen en soms dubieus verleden. Ik liet haar het standbeeldje zien van Ketelbinkie, het fictieve jongetje dat net zo bij […]
Ein Kinderspiel
Huiswerk gemaakt? Weet u nog wat dat is: ein Kinderspiel? Een fluitje van een cent! Vandaag: spel-spelen-spelletjes. Het meervoud van spel kan spelen zijn. We zien het bijvoorbeeld bij de Olympische Spelen. Of in de uitdrukking brood en spelen (Brot und Spiele). Ook het meervoud van het worstelspel kan worstelspelen zijn – waarschijnlijker is echter […]
Kortjakje
Sneeuwwitje, Doornroosje, Kleinduimpje, Roodkapje en Mooiweertje… wat woordvorming betreft past Kortjakje in deze sprookjesreeks. De betreffende vrouw draagt altijd of meestal een kort jakje: zo wordt een eigenschap (zo wit/klein als…) + diminutiefuitgang tot een eigennaam gemaakt. Ik heb Kortjakje op de basisschool leren kennen. We zongen daar het lied: Altijd is Kortjakje ziek Midden […]
Knaapjes
Dit zijn een heleboel knaapjes! Kleiderbügel, in het Duits. Waar komt dat woord vandaan? Een knaap (Knabe) is oorspronkelijk een knecht. Ook het Duits kent het woord laarzenknecht (Stiefelknecht), voor een hulpmiddel om je laarzen uit te trekken. Het is als het ware (gleichsam) een schoenlepel (Schuhlöffel, Schuhanzieher) voor laarzen. Een mantel, een colbert (Sakko), […]
De viool en het viooltje
Een viool en een viooltje? Waarom niet? Het getuigt alleen niet van veel muzikaal verstand om deze instrumenten zo te noemen. We zien hier links een viool (Geige, Violine) en een altviool (Bratsche). Muzikale leken (Laien) kunnen in goed Nederlands hooguit spreken van een kleine en grote viool. Het diminutief bestaat als het ware (sozusagen) […]
Kapotje
Een Duitse vriend was stomverbaasd toen hij in de Nederlandse ondertiteling bij een film ‚kapotje‚ zag staan toen de sprekers het over een condoom hadden. „Gekke Nederlanders! Je wilt toch juist niét dat het kapot gaat?“, was zijn redenering. Ik kon hem geen ongelijk geven. Dat moeten we dus even uitzoeken. Kapotje voor ‚condoom‘ behoort […]
Oud geld
Nee, ik ga geen oude koeien uit de sloot halen (alte Geschichten wieder aufwärmen), Lockheed en zo. Maar het gaat me wel om het geld van voor 2002. In Nederland hadden we toen de gulden (fl 1,00 – fl staat voor florijn). Het is niet onwaarschijnlijk dat u in literatuur van voor 2002 ook de […]
Die