Een borstel is in het Duits eine Bürste – maar we gaan het niet over borstelen (bürsten) hebben. Maria Sibylla Merian (1646-1717) heeft voor zover ik weet slechts een bescheiden bijdrage aan de Nederlandse taal geleverd: de meriansborstel, een vlinder (hier links in rupsvorm) die in het Duits Buchen-Streckfuß heet. Bovendien heeft ze haar naam […]
Autoren Archiv
Wat is er aan de hand?
Aan een hand zitten vingers: de duim, de wijsvinger, de middelvinger, de ringvinger en de pink. En omdat dat samen vijf vingers zijn, betekent geef me de vijf: geef me je hand. In de Van Dale las ik de vertaling: reich mir die Flosse, Genosse. Ik heb dat nog nooit gehoord, maar vind het wel […]
Mazzeltof
Woorden met „mazzel“ (geluk) komen alleen in Nederland voor…, schreef mijn collega in het derde commentaar op haar blogpost. Dat verbaasde me zodanig dat ik een klein onderzoekje startte. Daarbij heb ik de wikipedialijst van Jiddische woorden aan een (klein) aantal Belgen en Nederlanders voorgelegd met de vraag: wat kent u (niet)? Wat kent u […]
Oud geld
Nee, ik ga geen oude koeien uit de sloot halen (alte Geschichten wieder aufwärmen), Lockheed en zo. Maar het gaat me wel om het geld van voor 2002. In Nederland hadden we toen de gulden (fl 1,00 – fl staat voor florijn). Het is niet onwaarschijnlijk dat u in literatuur van voor 2002 ook de […]
Vraag
Op 2 september las ik in De Standaard de kop: Tienduizend agenten komen op straat. Jeetje, dacht ik, de Belgen bezuinigen en al die politiemensen verliezen hun baan en komen op straat (te staan). Ik klikte op de link en las tot mijn grote verbazing: Op 18 september komt de politie met duizenden op straat […]
De stok
De tijden dat stoute (ungezogene) leerlingen er in de school met de stok van langs kregen (Prügel beziehen) zijn in onze contreien gelukkig passé. Maar ook in de 17e eeuw waren er al leraren die het qua tucht en orde niet zo nauw namen en (letterlijk) een oogje dichtknepen: de schoolklas van Jan Steen (links) […]
Kenau en Wilhelmina
Vandaag twee vrouwen van statuur. Kenau Simonsdochter Hasselaar (1526-1588/89) Zij nam actief deel aan het verzet tegen de Spaanse belegeraars van Haarlem (1572-1573). Over haar heldhaftige rol bestaan twijfels maar haar naam heeft in de Nederlandse taal overleefd: een kenau is een manwijf, een helleveeg (Satansweib). De historica Els Kloek zet in haar boek Kenau […]
Hopla
Ik was u nog een admiraal schuldig… In marinekringen ben ik niet thuis. Maar ik herinner me nog drie zeehelden uit mijn basisschooltijd: Witte de With (1599-1658); Michiel de Ruyter (1607-1676) … die speelde o.a. een rol in de Engels-Nederlandse oorlogen, en Maarten Harpertszoon Tromp (1598-1653), bekend van zeeslagen tegen de Spanjaarden. Kent u Nederlanders […]
Koning, keizer, admiraal
De grote Frits hield van windspelen. Voor iemand die het Duits niet machtig is, spreekt mijn Duitse student in raadselen. Windspiele zijn hazewinden of windhonden. De grote Frits is een correcte vertaling; bedoeld wordt Frederik II van Pruisen, ook Frederik de Grote (der große Fritz) genoemd. Laat ik nog een paar Nederlandse namen van historische […]
Fluit
Op 13 augustus van dit jaar is Frans Brüggen, gepassioneerd blokfluitist en dirigent, overleden. Laten we dus eens bij de fluit en het fluiten stilstaan. Naast de blokfluit kennen we de dwarsfluit (Querflöte) en het fluitje van de scheidsrechter. Iedereen fluit (pfeift) wel eens een deuntje (Melodie). De directeur van het Institut für Deutsche und […]
Die