Dit zijn een heleboel knaapjes! Kleiderbügel, in het Duits. Waar komt dat woord vandaan? Een knaap (Knabe) is oorspronkelijk een knecht. Ook het Duits kent het woord laarzenknecht (Stiefelknecht), voor een hulpmiddel om je laarzen uit te trekken. Het is als het ware (gleichsam) een schoenlepel (Schuhlöffel, Schuhanzieher) voor laarzen. Een mantel, een colbert (Sakko), […]
Archiv der Kategorie 'Sprachvergleich'
Varkentjes wassen
Bij het badmintonnen spelen wij gewoonlijk dubbelspel (Du. Doppel). Nadat onze tegenstanders al twee keer van ons verloren hadden, vroegen ze revanche. „Mit euch haben wir noch ein Hühnchen zu rupfen“, zei de ene dreigend. Waarop hij geïnteresseerd informeerde of die uitdrukking ook in het Nederlands bestaat. Nee, een kippetje met iemand plukken, dat doen […]
Vlaai en nonnevotten in de refter
In een commentaar op een blogbijdrage van een tijdje geleden was sprake van een Belg die met middagrust in de refter is. Een refter (Refektorium) is een kloostereetzaal. In het katholieke België wordt dit woord ook gebruikt voor een eetzaal in met name (namentlich) een bedrijf of school. De vorige bijdrage ging o.a. over nonnenscheetjes […]
Boontjes en toontjes
Als we het over lichaamsfuncties en stofwisseling hebben, zwijgen we allemaal in dezelfde taal. Deze thema’s liggen in onze taboesfeer, en juist daarom zijn ze voor de taalkunde erg interessant. We vinden vaak begrippen op verschillende niveaus van beleefdheid. Hoe sterker het taboe, hoe sterker de afstand tussen formele omschrijvingen en krachtwoorden. Niezen is bijvoorbeeld […]
Moet kunnen!
Je hebt in het Nederlands van die uitdrukkingen – zo heerlijk kort en krachtig, to the point – die ik in het Duits mis: dat moet (das muss sein), dat kan (das ist möglich) en dat mag (das ist erlaubt). Er is ook gauw een „niet“ aan toegevoegd. Een bijzonderheid is nog: dat hoeft niet […]
Draad
In een mailtje naar een Belgische vriendin vroeg ik: „Heb je een goede draad met je huisarts?“ en als antwoord kreeg ik terug: „Eh, wat bedoel je in godsnaam met die ‚goede draad‘?!“. Ik schaamde me diep voor dit geval van interferentie… ik had per ongeluk de Duitse uitdrukking einen guten Draht zu jemandem haben […]
Ondersteboven
Wat een woord: een superlatief (overtreffende trap) gecombineerd met een adverbium (bijwoord) en wat je er niet allemaal mee kunt uitdrukken! Ondersteboven (tief bestürzt, erschüttert) kun je zijn van de droevigste gebeurtenissen in je leven. Ook kan muziek, een film, een cadeau, een kunstwerk je zo diep ontroeren of raken dat je er ondersteboven van […]
Griezelige dagen
Het einde van de maand oktober nadert, overal liggen pompoenen (Kürbisse) versierd met spinnenwebben in de etalages – ja hoor, het is weer tijd voor het grote griezelfeest. Op school hier in Duitsland vieren mijn kinderen geen Halloween, wel een Herbstgruselfest – waarschijnlijk omdat deze school zich enerzijds wil distantiëren van het geïmporteerde feest, maar […]
Inder, Indianer und Indier
Im Jahre 1808 erschien Friedrich von Schlegels bedeutendes Buch „Ueber die Sprache und Weisheit der Indier“. Von Indiern zu sprechen finden wir kurios und reichlich veraltet, denn im heutigen Sprachgebrauch kennen wir nur Inder. Auf einem anderen Kontinent sprechen wir dagegen, Columbus und seinen Zeitgenossen sei Dank, von Indianern. Im Niederländischen gibt es bis heute […]
Katten spinnen
Katten en spinnen hebben meer met elkaar te maken dan u denkt. Deze diersoorten hebben allebei poten, zoals we al in een eerdere bijdrage hebben gezien. Ik wil het deze keer niet over anatomie hebben, maar wel over het werkwoord spinnen. Dat is in het Nederlands namelijk op spinnen én op katten van toepassing. „De […]
Die